Etappe 18: Salies-de-Béarn - Bordeaux (198km)

De bergen zijn letterlijk achter de rug, morgen komt de tijdrit en tussendoor is er nog een vlakke etappe. Het parcours is gemaakt voor sprinters, maar deze rit is uitgaande van een sprint op de Champs-Élysées ook de laatste kans voor aanvallers.

Salies-de-Béarn is een stadje met amper 5.000 inwoners in het departement Pyrénées-Atlantiques en de regio Aquitaine. Het ligt 50km ten noordwesten van Pau en amper tien kilometer ten oosten van de grens tussen de voormalige provincies Béarn en (het Frans-Baskische) Basse-Navarre.


Salies-de-Béarn

Het dorp wordt in de tiende eeuw voor het eerst genoemd in de geschreven bronnen, maar het moeras waar het in gebouwd is wordt al 3.500 jaar gebruikt voor de zoutwinning. De naam betekend ook "zilt" in middeleeuws Frans en er is een zoutmuseum. In de 19e en begin 20e eeuw ontwikkelde Salies zich tot een kuuroord. Salies lag tijdens de Tweede Wereldoorlog op de grens van bezet Frankrijk en Vichy-Frankrijk.

Het is pas de tweede keer in de historie dat de Tour hier op bezoek komt. De Belg Marcel Kint won er in 1939, de volgende etappe was een tijdrit van 68.5km naar Pau en werd gewonnen door de Zwitserland Karl Litschi.



Bordeaux is met 236.000 inwoners de negende stad van Frankrijk en de hoofdstad van het departement Gironde en de regio Aquitaine. Het ligt aan de rivier de Garonne, die ten noorden van de stad samenkomt met de Dordogne, waarna ze samen de Gironde vormen die even later uitmondt in de Atlantische Oceaan.


Bordeaux

De stad werd rond 300 v.C. gesticht door de "Bituriges Vivisci" stam onder de naam Burdigala, het was de hoofdstad van deze Gallische stam in een gebied waar de Iberische (en aan de Basken verwante) Aquitani-stam de meerderheid hadden. De Romeinen veroverden Burdigala rondom 60 v.C. en legden een belangrijke haven aan van waaruit met name tin en lood werden uitgevoerd. Het belangrijkste Romeinse overblijfsel in Bordeaux is het "Palais Gallien", een ruïne van het 2e eeuwse amfitheater.


Palais Gallien

Burdigala wordt na het instorten van het Romeinse rijk veroverd door de Vandalen (409), Visigoten (414) en de Franken (498). De Moren plunderden Bordeaux in 732, vlak voordat ze werden verslagen in de legendarische Slag bij Poitiers door Karel Martel, de grootvader van Karel de Grote.

In 1154 trouwde hertogin Eleanor van Aquitaine met Henri Plantagenet die enkele maanden later als Henry II de eerste koning van Engeland uit het huis van Plantagenet werd. Het zuidwesten van Frankrijk (Aquitaine, wat in het Engels Guyenne werd) komt hierdoor bijna driehonderd jaar in Engelse handen. Bordeaux kwam in deze Engelse periode tot grote bloei dankzij de handel met het nieuwe "vaderland". In deze Engelse periode werd ook de Université de Bordeaux (1441, nu +- 70.000 studenten) opgericht en de gotische Cathédrale Saint-André de Bordeaux (12e t/m 14e eeuw) gebouwd.
In 1453 verloor Engeland echter de honderdjarige oorlog van Frankrijk en kwam het huis van Plantagenet ten val, Bordeaux werd weer Frans en de handel met Engeland viel weg. In de 16e en 17e eeuw groeide de haven van Bordeaux toch uit tot de belangrijkste van Frankrijk, vooral dankzij de (slaven)handel uit de koloniale wereld.


Cathédrale Saint-André de Bordeaux

De stad was tijdens de Tweede Wereldoorlog korte tijd de zetel van de Franse regering, voor men naar Vichy verhuisde en de haven van Bordeaux werd hierna de belangrijkste Atlantische basis voor de Italiaanse marine, terwijl ook veel Duitse U-boten hier in de haven lagen.

Het is tegenwoordig vooral bekend in de wereld bekend als wijnstreek, de duizenden châteaux uit de streek produceren jaarlijks 700 miljoen flessen wijn, waarvan ongeveer 90% rode wijn. De economische waarde van de wijnbouw in de Bordeaux-streek wordt geschat op 14.5 miljard euro.
De wijngeschiedenis van Bordeaux begon al in de Romeinse tijd, maar kwam tot grote bloei in de Engelse periode tussen 1154 en 1453. In zuid Europa had elke streek wel haar eigen wijn en dus was de wijnhandel niet zo lucratief, maar in Engeland werd geen wijn geproduceerd en toen men Franse gebieden in handen kreeg begon men het massaal in te voeren en dan vooral uit de Bordeaux streek dat zo de eerste grote wijnexporteur werd.


Wijngaarden bij Bordeaux

Bordeaux is na Toulouse de belangrijkste industriestad van Frankrijk op het gebied van luchtvaart en defensie, met 20.000 banen in deze sector. Zo worden hier militaire vliegtuigen en wapens geproduceerd en heeft het Franse ministerie van defensie miljarden geïnvesteerd in het onderzoek naar laser en plasma technologie. Het "Aéroport de Bordeaux" vervoerde vorig jaar 3.3 miljoen passagiers en is daarmee de zesde luchthaven van Frankrijk.

De voetbalclub FC Girondins de Bordeaux is in 1881 opgericht en speelde 58 seizoenen op het hoogste niveau. De club werd zes keer kampioen van Frankrijk (1950, 1984, 1985, 1987, 1999, 2009), won 3x de Coupe de France (1941, 1986, 1987), 3x de Coupe de la Ligue (2002, 2007, 2009) en stond in 1996 in de finale van de UEFA Cup die het over twee wedstrijden met 5-1 verloor van Bayern München. Girondins de Bordeaux speelt sinds 1924 in het Stade Chaban-Delmas waar bijna 35.000 toeschouwers in passen, het stadion werd gebruikt voor het WK voetbal in 1938 en 1998 en het WK rugby in 2007. De rugbyclub Union Bordeaux Bègles werd in 2006 opgericht als fusieclub tussen de gevallen topclubs Stade Bordelais (7x kampioen) and Club Athlétique Bordeaux-Bègles Gironde (2x kampioen), maar speelt sindsdien nog altijd op het tweede niveau in Frankrijk.

Het Vélodrome van Bordeaux werd in 1989 geopend en is één van de belangrijkste wielerbanen ter wereld, zo werd hier in 1998 en 2006 het WK georganiseerd en werden er in de jaren '90 verschillende werelduurrecords gereden. Hele grote wielrenners heeft de stad ondanks haar wielerbaan en grote Tourhistorie niet voortgebracht, de belangrijkste zijn Jean Fréchaut (drievoudig ritwinnaar Tour 1938) en Francis Castaing (ritwinnaar Tour 1985, meervoudig Frans kampioen op de baan). De enige actieve prof uit de stad is Blel Kadri (Bouygues), Yann Huguet (Skil-Shimano) komt ook uit het departement Gironde.

Bordeaux was al 78x aankomstplaats (alleen Parijs vaker) en 55x startplaats (gedeeld record met Pau, dat Bordeaux morgen zal breken) van een Tour etappe. De Zwitser Charles Laeser won hier tijdens de eerste Tour (1903) als eerste buitenlander een etappe, Eddy Merckx won vier keer in Bordeaux (record) en er zijn ook nergens zoveel Nederlandse ritzeges geweest als in Bordeaux: Hans Dekkers (1952), Jan Nolten (1953), Henk Faanhof (1954), Wout Wagtmans (1955), Jo de Roo (1965), Gerben Karstens (1976), Cees Priem (1980), Bert Oosterbosch (1983), Jan Raas (1984), Jean-Paul van Poppel (1988), Rob Harmeling (1992) en Servais Knaven (2003) zorgen voor dertien Nederlandse overwinningen. De etappe van Knaven was tevens de laatste aankomst in Bordeaux, in 2006 ging er nog wel een etappe naar Dax van start waar Oscar Freire de massasprint won.




De etappe begint met wat heuveltjes (waar geen bergpunten te verdienen zijn) en een tussensprint, hierna is er geen enkel noemenswaardig obstakel en tot de finish in Bordeaux. De enige vraag is of de vroege vluchters vooruit blijven, of dat de sprintersploegen Cavendish aan de zege willen helpen.