Molise is zowel qua inwoners (330k) als oppervlakte (4.438km², kleiner dan Noord Brabant) de op één na kleinste regio van Italië, vlak voor Valle d'Aosta. De grootste plaatsen zijn de hoofdstad Campobasso (51k), Termoli (33k) en Isernia (22k) en de regio bestaat uit twee provincies: Campobasso (238k) en Isernia (92k). Het is een bergachtige regio in de Apennijnen met als hoogste top de Monti della Meta (2.241m), veel merkt het peloton hier echter niet van want men rijdt langs de Adriatische kust.
Campobasso
De regio heeft haar naam de danken aan de Normandische edelman Rodolfo di Moulins die 1045 hertog werd van een gebied dat ongeveer overeen kwam met de huidige regio, Moulins zou met der tijd verbasteren in Molise. Het hertogdom werd in 1221 door keizer Frederik II van Hohenstaufen (tevens koning van Sicilia) geannexeerd door het koninkrijk Sicilia. Het was eerst een zelfstandige provincie binnen het koninkrijk, maar werd in 1531 door de Spanjaarden bij de provincie Capitanata (in Puglia) gevoegd. In 1806 werd het weer een zelfstandige provincie die in 1861 bij de vereniging van Italië onderdeel werd van de nieuwe regio Abruzzi e Molise. Abruzzi e Molise werd in 1963 dan weer gesplitst in de twee regio's waar vandaag gekoerst wordt.
Molise heeft sinds de 15e eeuw een grote Kroatische minderheid, zij waren op de vlucht voor het Ottomaanse Rijk en staken de Adriatische Zee over om hier drie kolonies te stichtten. De Kroatische gemeenschap bestaat tegenwoordig uit zo'n 5.000 mensen die hun cultuur in stand hebben gehouden, naast waarschijnlijk nog duizenden "veritaliaanste" mensen die afstammen van deze Kroaten.
Het is een vrij zwakke regio (al is de startplaats van vandaag de uitzondering op de regel) en werd in 2002 getroffen door een aardbeving van 5.9 op de Schaal van Richter waarbij 30 mensen om het leven kwamen, waaronder 27 (van de 51) kinderen en een leraar op de basisschool van het dorpje San Giuliano di Puglia.
Er zijn geen grote wielerkoersen in Molise dat ook nooit een grote wielrenner heeft gehad, wel rijdt er een groot talent in het huidige profpeloton en deze Giro rond: Davide Appollonio (Sky) uit Isernia.
Termoli
Termoli is met 33.000 inwoners de tweede stad van de provincie Campobasso en regio Molise. Het ligt ongeveer halverwege de kuststrook van deze regio, daar waar de rivier de Biferno in de Adriatische zee stroomt.
De stad is waarschijnlijk al voor de Romeinse tijd gesticht, maar er is weinig bekend over de vroege geschiedenis van Termoli dat in de 6e eeuw volledig verwoest werd tijdens de barbaarse invallen en pas in de 10e eeuw weer bewoond zou worden. In 969 was het echter al belangrijk genoeg om de zetel van een bisdom te worden, de oorspronkelijke kathedraal werd in de 13e eeuw vervangen door de huidige "Cattedrale di Santa Maria della Purificazione".
In die 13e eeuw werd ook het bekendste monument van de stad gebouwd, het Castello Svevo van Frederik II van Hohenstaufen (Svevo komt van Schwaben, waar het Huis van Hohenstaufen oorspronkelijk vandaan kwam). Dit kasteel diende ter bescherming van de kust van het koninkrijk.
Castello Svevo
Termoli werd ondanks het kasteel diverse keren aangevallen en geplunderd door de Venetianen en Ottomanen, ook aardbevingen en gebrek aan interesse bij de Spaanse koningen zorgden er voor dat het stadje steeds minder belangrijk werd. In de 16e en 17e eeuw woonden niet meer dan een 200 tot 400 mensen, hierna begon Termoli zich te ontwikkelen tot een vissersstadje en in 1861 woonden er weer ongeveer 2.500 mensen.
De visserij bleef de belangrijkste economische activiteit tot de jaren '60 van de vorige eeuw toen FIAT hier een grote fabriek opende. De stad begon explosief te groeien en is inmiddels de belangrijkste haven- en industriestad van Molise en heeft ook de meeste werkgelegenheid van de regio. Naast de FIAT fabriek staat hier ook o.a. een grote gascentrale en suikerfabriek. De laatste decennia is ook het (strand)toerisme in opkomst, de visserij is nog steeds belangrijk en Termoli staat ook bekend om de vele (vis)restaurants. De Università degli Studi del Molise is een in 1982 opgerichte universiteit met 10.000 studenten verdeeld over vier steden in de regio, waaronder Termoli. Unione Sportiva Termoli is een voetbalclub uit 1920 die nooit verder kwam dan de Serie D, het werd dit seizoen kampioen op het tweede regionale niveau van Molise (landelijk zevende niveau). De zeil- en surfsport is hier ook belangrijk en Termoli organiseert regelmatig nationale kampioenschappen.
De bekendste Termolesi zijn striptekenaar Benito Jacovitti (in Italië bekend vanwege Cocco Bill) en voetballer Mirko Antenucci (spits van Torino), bekende wielrenners heeft deze stad nooit gehad. Termoli was wel twee keer aankomstplaats in de Giro: Paolo Rosola (1987) en de Litouwer Tomas Vaitkus (2006) waren hier succesvol. In 2006 ging er ook een etappe naar Peschici van start waar Franco Pellizotti de ritzege opeiste.
De tweede regio van de dag is Abruzzo (Ned: Abruzzen) waar ruim 1.3 miljoen mensen wonen op 10.763km² (vergelijkbaar met Gelderland + Noord Brabant), het is daarmee de respectievelijk 14e en 13e regio van het land. De grootste stad is Pescara (123k) voor de hoofdstad L'Aquila (73k). Abruzzo bestaat uit vier provincies: Chieti (397k), Pescara (321k), Teramo (309k) en L'Aquila (309k).
De regio wordt gedomineerd door de Abruzzi, een deel van de Apennijnen met de ruigste en hoogste bergen van dit gebergte met als hoogste top de Corno Grande (2.912m) in het Gran Sasso massief.
L'Aquila
De naam is in de Middeleeuwen ontstaan als Aprutium ("land van zwijnen") als een graafschap rond Teramo, dit is een verbastering van het Oskische volk de Praetutii die hier woonden voor de Romeinen het veroverden. Het graafschap werd in de 11e eeuw veroverd door de Noormannen en in de 13e eeuw een provincie binnen het koninkrijk Sicilia. De provincie werd een paar gesplitst zodat er meerdere provincies met Abruzzo in de naam zouden ontstaan, deze werden in 1861 weer bij elkaar gevoegd (vandaar de meervoudsvorm Abruzzi) en verenigd met Molise. Abruzzo e Molise werd in 1963 gesplitst en Abruzzi zou weer Abruzzo gaan heten, enkelvoud dus (al is de Nederlandse vertaling Abruzzen wel meervoud).
Abruzzo is is de noordelijkste regio van de "Mezzogiorno", het historische zuiden van Italië dat tot de oude Siciliaanse en Napolitaanse koninkrijken behoorde. De regio en met name de hoofdstad L'Aquila werd in 2009 getroffen door een aardbeving van 6.3 op de Schaal van Richter waarbij 308 mensen om het leven kwamen, het was de dodelijkste aardbeving in Italië sinds 1980. Het getroffen gebied werd vorig jaar nog bezocht in de Giro.
Het is de meest ontwikkelde wielerregio van de Mezzogiorno met diverse profkoersen en maar liefst dertien actieve profs, waarvan er zeven in deze Giro mee doen: Alessandro Spezialetti (Lampre), Matteo Rabottini (Farnese), Dario Cataldo (Quick Step), Francesco Masciarelli (Astana), Ruggero Marzoli en Fabio Taborre (Acqua & Sapone) en bovenal Danilo di Luca (Katusha). De zes afwezigen zijn Roberto de Patre (Farnese) en Andrea Masciarelli, Simone Masciarelli, Francesco di Paolo, Alessandro Donati en Paolo Ciavatta (Acqua & Sapone). Veel Acqua & Sapone dus, de ploeg onder leiding van Palmiro Masciarelli heeft dan ook haar thuisbasis in deze regio.
Danilo di Luca is de enige Girowinnaar (2007) uit de Mezzogiorno, hij won uiteraard ook o.a. de Giro di Lombardia (2001), Vuelta al Pais Vasco, Amstel Gold Race en Waalse Pijl (2005) en Luik Bastenaken-Luik (2007). Vito Taccone (Lombardia 1961) is de beste renner uit het verdere verleden van Abruzzo.
Teramo is met 55.000 inwoners de derde stad van Abruzzo en de hoofdstad van een gelijknamige provincie (309k). Het ligt aan de rivieren Vezzola en Tordino, zo'n 25km ten westen van de Adriatische Zee en 20km ten noorden van de bergen.
Teramo
De stad werd rond 1000 v.C. gesticht als de hoofdstad van de eerder genoemde Praetutii en heette Petrut. De Praetutii (Petruzi) zouden zich aansluiten bij de Sabijnen, één van de belangrijkste vijanden van de vroege Romeinse Republiek, maar werden in 290 v.C. overwonnen door de Romeinen die de stad Interamnia Praetuttiorum noemden. Interamnia betekend zoiets als "tussen twee rivieren" en zou via vele tussenvormen uiteindelijk verbasteren naar Teramo. Praetuttiorum was de naam voor de streek van de Praetutii en verbasterde uiteindelijk naar Abruzzo.
Teramo is veroverd door Visigoten (510), Byzantijnen (553) en Lombarden (568). Het was de hoofdstad van het graafschap Aprutium dat in 1059 veroverd werd door de Noormannen. De stad werd in 1129 bij het graafschap Puglia gevoegd, in 1140 bij het koninkrijk Sicilia en tussen 1153 en 1155 bijna volledig verwoest tijdens een oorlog tussen de koning en hertog van Spoleto. De oude kathedraal werd ook verwoest en in 1158 begon men met de bouw van de huidige "Cattedrale di Santa Maria Assunta e San Berardo" die in 1176 werd voltooid. De Romaanse Duomo werd in de 14e eeuw verbouwd en heeft hierdoor ook Gotische invloeden.
Cattedrale di Santa Maria Assunta e San Berardo
Het ooit belangrijke Teramo werd in de 15e eeuw verscheurd in een strijd tussen de machtige families De Valle en Melatino, de stad zou door deze strijd in combinatie met een paar aardbevingen en pestepidemie in 1630 in verval raken tot het niet veel meer dan een rustig provinciestadje was geworden, wat het nu eigenlijk nog steeds is. De Università degli Studi di Teramo heeft zo'n 9.000 studenten en is in 1993 gesticht om de lokale economie een impuls te geven, de omgeving is verder bekend van de "Montepulciano d’Abruzzo Colline Teramane" wijn.
De in 1913 opgerichte voetbalclub Teramo Calcio speelde nooit hoger dan de Serie C1 en komt nu uit in de Serie D. De basketballers en handballers van Teramo spelen wel op het hoogste niveau. Sinds 1972 wordt hier ook jaarlijks de Coppa Interaminia georganiseerd, een belangrijk handbaltoernooi.
De bekendste Teramani zijn politicus Marco Pannella (oud leider van de Radicalen, een links-liberale partij), kunstrolschaatster Raffaella Del Vinaccio (5x goud WK 1998 t/m 1992) en de basketballer Marco Mordente (121 caps, speler van Olimpia Milano).
De stad heeft geen bekende wielrenners voortgebracht, maar uit de provincie komen o.a. Franco Franchi (ritzege Giro 1950), Stefano Giuliani (ritzege Giro 1988 & 1989) en de actieve (maar in de Giro afwezige) profs Roberto de Patre (Farnese), Alessandro Donati en Paolo Ciavatta (Acqua & Sapone).
De stad is voor de negende keer aankomstplaats in de Giro. Carlo Galetti (1910), Michele Mara (1930), Rafaele di Paco (1932), Learco Guerra (1934), Rino Benedetti (1959), de Zweed Tommy Prim (1980), Fabrizio Convalle (1990) en als laatste de Australiër David McKenzie (2000) mochten hier het zegegebaar maken. De laatste van zeven keer dat hier een rit van start ging was in 1990, toen pakte Luca Gelfi de etappe naar Fabriano.
Het parcours is op wat klimmetjes die weinig voorstellen (één telt er mee voor de bergprijs) na zo goed als vlak. Alleen de slotkilometers landinwaarts lopen lichtjes bergop, maar dit wordt nooit steil genoeg om de sprinters in verlegenheid te brengen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten